اسلام در مسیر تاریخ علامه عسگری جلد8

فصل اول: عهد و میثاق پروردگار با بنی آدم

1-1-فطرت انسان و شناخت خدا

خدای سبحان بنا بر آن چه در قرآن کریم آمده، از ذریّه و نسل آدم پیمان گرفته است، چنان که در سورۀ اعراف فرموده:

آن گاه که پروردگارت از فرزندان آدم، ذریّه و نسل­ شان را بیرون کشید، و آنان را گواه خودشان گرفت.

و فرمود: آیا من پروردگار شما نیستم؟ گفتند: آری، گواهی می­دهیم. این برای آن بود که در روز قیامت نگویید ما از این مسئله نا آگاه بودیم، یا نگویید پدران ما مشرک شدند و ما نسل بعدی آنانیم، آیا ما را به خاطر آنان هلاک می­کنی؟![1]

برای تفسیر و شرح این دو آیه به مقدمه زیر نیازمندیم:

هنگامی که نوزاد از رحم مادر جدا شده، و بند نافش که وسیله دریافت غذای او بوده، بریده می­ شود، غریزه گرسنگی او را به تلاش در پی غذا وا می­ دارد، پس، می­ گرید و جیغ می­ کشد و دست و پا می­ زند و آرام نمی­ گیرد تا پستان مادر را بگیرد و شیر را بمکد و از مجرای دهان به معده برساند. این غریزه در آدمی همیشگی است، و او را در طول زندگی، برای یافتن غذا، به تلاش و تحرک وا می­ دارد.

در این غریزه که ما آن را، تلاش معده در یافتن غذا، می­ نامیم، همه حیوانات با انسان برابرند، و این، اولین غریزه­ای است که انسان را به سوی کار و تلاش در زندگی می­ راند.

پس از آن که نوزاد بزرگ و بزرگ­تر و چند ساله می­ شود، غریزه دومی به تدریج در او رشد کرده و در اوان کودکی و ابتدای نوجوانی ظاهر می­ گردد، و نیروی مغزی­اش را برای دریافت غذای روحی، به تلاش و تکاپو وا می­دارد. در این حال، هر چه در اطراف خود می­بیند توجه ش را جلب کرده، و او را به سؤال از پدر و مادر و اطرافیان می­ کشاند تا علت وجود هر پدیده­ای را بپرسد. برای نمونه، هنگامی که خورشید را در حال غروب می­بیند از ایشان می­پرسد: خورشید شب ها به کجا می­رود؟ یا وقتی چشمه آبی را در کوه­ساران در حال جوشش و جریان می­بیند، می­پرسد: این آبها از کجا می­آیند؟ یا گاهی که ابرها را در آسمان روان می­بیند، می­پرسد: این ابرها به کجا می­روند؟ و … .

بدین گونه آگاهی­اش از موجودات را گسترش می­دهد، و با سؤال‌هايی كه از علت و سبب پديده‌ها و حركات آنها از پدر و مادر يا افراد بزرگتر از خود می‌كند، نياز غريزی دوم خود را تأمين می‌نمايد.

پس اين غريزه نيز، انسان را به تلاش برای اشباع اينگونه گرسنگی وامی‌دارد. و اين حقيقت همان تلاش و كوشش عقل بشر در راه شناخت و درك معرفت است. او با كاوشگری‌ و بررسی، در پی دستيابی و فهم اسباب و علل وجود پديده‌هاست، اين شيوه برخورد با حوادث و پديده‌ها، در طول عمر آدمی، با اين غريزه گسترش می‌يابد، و او را به كاوش و بررسی در علّت پيدايش موجودات كشانده، و در پی يافتن سبب حركت و ايستايی موجودات روان می‌كند و اين تنها راه معرفت شناسی و كسب همه دانش‌های بشری است.

بحث و بررسی و كاوش‌گری‌ انسان در يافتن علّت پديده‌ها، در نهايت او را به شناخت پديد آورنده آنها، يعنی خدای خالق، می‌رساند. وتحقيق و پ‍ژوهش او در يافتن علّت حركت و ايستايی موجودات، او را به بنيانگذار نظم و نظام در زندگی فردی و جمعی مخلوقات، رهنمون می‌گردد.

گردش ماه به دور زمين، و زمين‌ به دور خورشيد، يا حركت الكترون در درون اتم به دور هسته خود، به حركت گلبولهای سرخ و سفيد در خون، و ديگر نمونه‌های آشكار نظم و نظام، در حركت و سكون موجودات، ـ كه نه به شمار آيد و نه قابل احصا باشد‌ ـ اين‌ها همه، انسان را در چنين كاوشی به اين نتيجه می‌رساند كه : پديده‌ها و موجودات آسمان و زمين، به هر چه ميان آن دو است، پروردگار قانون‌گذار ونظم آفرينی دارند كه زندگی‌هر يك از آن‌ها را برنامه ريزی و تنظيم فرموده است. و اين همان معنای سخن خدای متعال در آيۀ كريمه سوره اعراب است كه می‌فرمايد: و اذ اخذ ربک …

فصل اول: عهد و میثاق پروردگار با بنی آدم

1-1-فطرت انسان و شناخت خدا

خدای سبحان بنا بر آن چه در قرآن کریم آمده، از ذریّه و نسل آدم پیمان گرفته است، چنان که در سورۀ اعراف فرموده:

آن گاه که پروردگارت از فرزندان آدم، ذریّه و نسل­شان را بیرون کشید، و آنان را گواه خودشان گرفت

و فرمود: آیا من پروردگار شما نیستم؟ گفتند: آری، گواهی می­ دهیم. این برای آن بود که در روز قیامت نگویید ما از این مسئله نا آگاه بودیم، یا نگویید پدران ما مشرک شدند و ما نسل بعدی آنانیم، آیا ما را به خاطر آنان هلاک می­کنی؟![1]

برای تفسیر و شرح این دو آیه به مقدمه زیر نیازمندیم:

هنگامی که نوزاد از رحم مادر جدا شده، و بند نافش که وسیله دریافت غذای او بوده، بریده می­شود، غریزه گرسنگی او را به تلاش در پی غذا وا می­دارد، پس، می­گرید و جیغ می­کشد و دست و پا می­زند و آرام نمی­گیرد تا پستان مادر را بگیرد و شیر را بمکد و از مجرای دهان به معده برساند. این غریزه در آدمی همیشگی است، و او را در طول زندگی، برای یافتن غذا، به تلاش و تحرک وا می­دارد.

در این غریزه که ما آن را، تلاش معده در یافتن غذا، می­نامیم، همه حیوانات با انسان برابرند، و این، اولین غریزه­ای است که انسان را به سوی کار و تلاش در زندگی می­راند.

پس از آن که نوزاد بزرگ و بزرگ­تر و چند ساله می­شود، غریزه دومی به تدریج در او رشد کرده و در اوان کودکی و ابتدای نوجوانی ظاهر می­گردد، و نیروی مغزی­اش را برای دریافت غذای روحی، به تلاش و تکاپو وا می­دارد. در این حال، هر چه در اطراف خود می­بیند توجهش را جلب کرده، و او را به سؤال از پدر و مادر و اطرافیان می­کشاند تا علت وجود هر پدیده­ای را بپرسد. برای نمونه، هنگامی که خورشید را در حال غروب می­بیند از ایشان می­پرسد: خورشید شبها به کجا می­رود؟ یا وقتی چشمه آبی را در کوه­ساران در حال جوشش و جریان می­بیند، می­پرسد: این آبها از کجا می­آیند؟ یا گاهی که ابرها را در آسمان روان می­بیند، می­پرسد: این ابرها به کجا می­روند؟ و … .

بدین گونه آگاهی­اش از موجودات را گسترش می­دهد، و با سؤال‌هايی كه از علت و سبب پديده‌ها و حركات آنها از پدر و مادر يا افراد بزرگتر از خود می‌كند، نياز غريزی دوم خود را تأمين می‌نمايد.

پس اين غريزه نيز، انسان را به تلاش برای اشباع اينگونه گرسنگی وامی‌دارد. و اين حقيقت همان تلاش و كوشش عقل بشر در راه شناخت و درك معرفت است. او با كاوشگری‌ و بررسی، در پی دستيابی و فهم اسباب و علل وجود پديده‌هاست، اين شيوه برخورد با حوادث و پديده‌ها، در طول عمر آدمی، با اين غريزه گسترش می‌يابد، و او را به كاوش و بررسی در علّت پيدايش موجودات كشانده، و در پی يافتن سبب حركت و ايستايی موجودات روان می‌كند و اين تنها راه معرفت شناسی و كسب همه دانش‌های بشری است.

بحث و بررسی و كاوش‌گری‌ انسان در يافتن علّت پديده‌ها، در نهايت او را به شناخت پديد آورنده آنها، يعنی خدای خالق، می‌رساند. وتحقيق و پ‍ژوهش او در يافتن علّت حركت و ايستايی موجودات، او را به بنيانگذار نظم و نظام در زندگی فردی و جمعی مخلوقات، رهنمون می‌گردد.

گردش ماه به دور زمين، و زمين‌ به دور خورشيد، يا حركت الكترون در درون اتم به دور هسته خود، به حركت گلبولهای سرخ و سفيد در خون، و ديگر نمونه‌های آشكار نظم و نظام، در حركت و سكون موجودات، ـ كه نه به شمار آيد و نه قابل احصا باشد‌ ـ اين‌ها همه، انسان را در چنين كاوشی به اين نتيجه می‌رساند كه : پديده‌ها و موجودات آسمان و زمين، به هر چه ميان آن دو است، پروردگار قانون‌گذار ونظم آفرينی دارند كه زندگی‌هر يك از آن‌ها را برنامه ريزی و تنظيم فرموده است. و اين همان معنای سخن خدای متعال در آيۀ كريمه سوره اعراب است كه می‌فرمايد: و اذ اخذ ربک …

برای دانلود این کتاب بر روی دانلود کلیک کنید .

برای داشتن فایل به صورت رایگان از طریق تماس با ما در ارتباط باشید.