مقدمه‌ای بر جهان‌ بینی اسلامی 6- انسان و ایمان شهید مطهری

کتاب جهان بینی اسلامی 6 شهید مطهری شامل سر فصل های زیر می باشد

معاد، از ارکان جهان بینی اسلامی – ماهیت مرگ –زندگی پس از مرگ –استدلالهای قرآن

قسمتی از کتاب:

معاد از ارکان جهان‏بینی اسلامی‏

یکی از اصول جهان‏بینی اسلامی که از ارکان ایمانی و اعتقادی دین اسلام است، اصل ایمان به زندگی جاوید و حیات اخروی است. ایمان به عالم آخرت شرط مسلمانی است؛ یعنی اگر کسی این ایمان را از دست بدهد و انکار کند از زمره مسلمانان خارج است.

پیامبران الهی- بدون استثناء- پس از اصل توحید، مهمترین اصلی که مردم را به آن متذکر کرده‏اند و ایمان به آن را از مردم خواسته‏اند، همین اصل است که در اصطلاح متکلمان اسلامی به نام «اصل معاد» معروف شده است.

در قرآن کریم به صدها آیه برمی‏خوریم که به نحوی از انحاء درباره عالم پس از مرگ و روز قیامت و کیفیت حشر

7

اموات و میزان و حساب و ضبط اعمال و بهشت و جهنم و جاودانگی عالم آخرت و سایر مسائلی که به عالم پس از مرگ مربوط می‏شود بحث کرده است، ولی در دوازده آیه رسماً پس از ایمان به خدا از «ایمان به روز آخر» یاد کرده است.

قرآن کریم در مورد عالم قیامت تعبیرات مختلفی دارد و هر تعبیری بابی از معرفت است، یکی از آنها «بِالْیوْمِ الْآخِرِ» است. قرآن کریم با این تعبیر خود دو نکته را برای ما یادآوری می‏کند:

الف. اینکه حیات انسان بلکه دوره جهان، مجموعاً به دو دوره تقسیم می‏شود و هر دوره را به عنوان یک «روز» باید شناخت: یکی روز و دوره‏ای که اول و ابتداست و پایان می‏پذیرد (دوره دنیا)، دیگر روز و دوره‏ای که آخِر است و پایان‏ناپذیر است (دوره آخرت)، همچنان که در برخی تعبیرات دیگر قرآن، از حیات دنیوی به «اولی‏» و از حیات اخروی به «آخرت» یاد شده است‏ «1».

ب. دیگر اینکه هم‏اکنون که دوره اول و نخستین حیات را طی می‏کنیم و به دوره دوم و روز دوم نرسیده‏ایم و از ما پنهان است، سعادت ما در این روز و آن روز به این است که به آن دوره و آن روز «ایمان» پیدا کنیم. سعادت ما در این روز از آن جهت بسته به این ایمان است که ما را متوجه عکس‏العمل اعمال ما

______________________________
(1). وَ انَّ لَنا لَلْآخِرَةَ وَ الْاولی‏ (لیل/ 13)، وَ لَلْآخِرَةُ خَیرٌ لَک مِنَ الْاولی‏ (ضحی/ 4).

8

می‏کند و می‏فهمیم که اعمال و رفتار ما از کوچکترین اندیشه‏ها و گفتارها و کردارها و خُلق و خویها گرفته تا بزرگترین آنها مانند خود ما روز اول و روز آخر دارند. چنین نیست که در روز اول پایان یابند و معدوم گردند، بلکه باقی می‏مانند و در روزی دیگر به حساب آنها رسیدگی می‏شود. پس کوشش کنیم که خود را و اعمال و نیات خود را نیکو سازیم و از اندیشه‏ها و کارهای بد پرهیز نماییم و به این ترتیب همواره در راه نیکی و نیک‏خویی و نیک‏رفتاری گام برداریم. و اما سعادت ما در آن روز از آن جهت بسته به این ایمان است که- چنانکه بعداً خواهیم گفت- مایه حیات سعادت‏آمیز یا شقاوت‏آلود انسان در آن جهان اعمال و رفتار او در این جهان است.

این است که قرآن کریم ایمان به آخرت یا روز آخر را برای سعادت بشر یک امر حتمی و لازم می‏شمارد.

منبع و منشأ ایمان به حیات اخروی‏

منبع و منشأ ایمان به زندگی جاوید و حیات اخروی، قبل از هر چیز دیگر، وحی الهی است که وسیله پیامبران به بشر ابلاغ شده است.

بشر پس از آنکه خدا را شناخت و به صدق گفتار پیامبران ایمان آورد و دانست که آنچه به عنوان وحی ابلاغ می‏کنند واقعاً از

9