موسسه اندیشه ملل

موسسه اندیشه ملل

Search
Close this search box.

عصمت در قرآن و حدیث

سخن مجمع

انسان بنا به طبيعتش از اختلاف نظر جدا نيست، اما خداي متعال اين اختلاف مطلوب در ديدگاه‌ها را در چارچوب بهنجار ايمان مي‌پسندد و از آن جا كه بايد معياري ثابت براي به سامان آوردن اختلاف ديدگاه‌ها وجود داشته باشد، حضرت باري تعالي: «…كتاب [خود] را به حق فرو فرستاد تا ميان مردم در آنچه با هم اختلاف داشتند، داوري كند…».1

بنابراين، تنها راه سامان گرفتن حيات دنيايي بشر همين راه حقي است كه چندگانگي و تعدد نمي‌پذيرد و آنچه را كه قرآن كريم مقرر داشته، بر ‌پايه توحيد مطلق استوار است، اما در مراحل پسين، انحراف چهره مي‌نمايد و خرافه‌سازي و افسانه‌پردازي، فراگير و انباشت مي‌شود، تا آن‌جا كه انسان‌ها به طور كامل از آن اصل مهم، يعني حق دور مي‌شوند.

از اين‌جا روشن مي‌شود تا زماني كه مردم دستخوش هواپرستي، تجاوز، ظلم و گمراهي هستند، نمي‌توانند در تعيين حق و بازشناساندن باطل، داوري كنند. اين مطلب روشن است كه علي‌رغم فرستاده شدن كتاب روشنگر حقايق از سوي مبدأ وحي، هواي نفس بر مردم غلبه داشت و تمايلات،‌ آزمندي، هراس و گمراهي، آنان را از تن دادن به حكم كتاب و گرويدن به حقي- كه آنان را بدان فرا مي‌خواند، باز مي داشت. به عنوان مثال- چنان‌كه قرآن كريم مي‌فرمايد2 ـ مردم را به سوي اختلاف و لجاجت پيش‌ برد.

ناداني و جهل، ديگر عاملي است كه جامعه را به اختلاف و پراكندگي سوق مي‌دهد؛ با حال آنكه كه فرد ناآگاه، بايد براي راه‌يافتن و در مسير هدايت قرار گرفتن، از آگاهان بپرسد. چنان‌كه خداي متعال مي‌فرمايد:

﴿ … فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ3﴾

اگر نمي‌دانيد، از پژوهندگان كتاب‌هاي آسماني بپرسيد.

اما انسان ناآگاه، بي‌توجه به وظيفه آگاهي‌يابي، با پشت سرنهادن اين اصل مقبول خرد و خردورزان، بديهي‌ترين و روشن‌ترين ‌پايه‌ها و راه‌هايي را كه بيراهه‌هاي انحراف و اختلاف را مي‌بندد، ستمگرانه ناديده گرفت و حريم آن را شكست. البته اين پراكندگي‌ها و كجروي‌ها از نظر رسول خدا صلي الله عليه و آله دور نماند و همان‌طور كه در روزگار حيات خود شاهد كجروي‌ها بود، از آينده اين حركت خطرناك نيز كاملاً آگاهي داشت، چه اين‌كه حضرتش آييني هدايتگر و جاودان آورد كه تمام حقايق آن در قرآن و سنت تبلور يافته بود؛ همان رسولي كه به تأييد قرآن كريم، ترجمان سخن خداوند است كه:

﴿ وَمَا يَنطِقُ عَنِ الْهَوَي . إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْي يُوحَي 4﴾

و از سر هوس سخن نمي‌گويد. اين سخن به جز وحيي از سوي خدا نيست.

بر اساس همين اصل، قرآن كريم، اهل بيت عليهم السلام را به عنوان الگو و چراغي براي روزگار پس از پيامبر صلي الله عليه و آله ، پيش روي امت نهاد، تا همپاي رسول حق، گام بر ‌دارد و نادانسته‌هاي امت را به او شناسانده و ابهامات را برايش تفسير ‌كند. همان پاكاني كه قرآن، بر جدشان حضرت ختمي ‌مرتبت صلي الله عليه و آله ، فرود آمده و ايشان را از هر پليدي پيراسته خوانده است. اين راهنمايان و چراغ‌هاي جهان‌افروز و هدايتگر، قرآن را از پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فراگرفته، به خوبي آن را شناختند، حفظ كردند و آن را به كار بستند و حضرت باري‌تعالي نيز از چنان مواهبي برخوردارشان فرمود كه جز آنان از آن بهره‌مند نشدند… .

همچنين رسول رحمت، در حديث مشهور «ثقلين»، بر مرجعيت فراگير و همه جانبه اين بزرگان پيراسته تأكيد فرمود و آنان نيز بر صيانت از شريعت و قرآن كريم، اهتمام فراوان نموده، با بيان مفاهيم بلند آن، تمام تلاش خود را در جلوگيري از فهم نادرست كتاب و سنت به كار بستند، شبهات را برطرف كرده، با صبوري و بردباري به پرسش‌ها و شبهه‌افكني‌ها پاسخ ‌دادند، ومرجع و پناهگاه امت بودند. گنجينه سرشار آنان، گواه برخورد مهرآميز و نيكوي ايشان با پرسندگان و طرف‌هاي بحث و گفتگو است و بر توانمندي فوق‌العاده و پاسخ‌هاي عميق و علمي آن پاك نهادان، مهر تأييد نهاده، بر مرجعيت علمي‌شان گواهي مي‌دهد.

به يقين ميراث علمي اهل بيت عليهم السلام ، كه به مدد مكتب ايشان و تلاش بي‌دريغ پيروان آن بزرگواران، تا به امروز محفوظ مانده، مكتبي را به نمايش مي‌گذارد، كه تمامي فروع معارف اسلامي را در بردارد. با اين ويژگي‌ها مكتب اهل بيت عليهم السلام ، در طول تاريخ توانسته است براي جرعه‌نوشي از اين چشمه جوشان معارف، جان‌هاي پيراسته و جوياي معرفت را بپروراند و عالماني بزرگ، تقديم امت اسلامي كند كه در پيروي از خاندان رسالت ـ كه درود خدا بر آنان باد ـ دمي دچار ترديد نشده و هرگز از اين مسير روي برنتافتند؛ عالماني كه بر داده‌ها و داشته‌هاي تمام مذاهب احاطه داشته و دارند و هماورد ميدان شبهه‌افكني‌ها و پرسش‌هاي پديد آمده در بطن جامعه اسلامي بيرون آن بوده، ‌از ديرباز پاسخ‌هايي محكم و راه‌حل‌هايي كارآمد ارائه مي‌دادند و اين روند همچنان ادامه دارد.

در اين ميان و طي قرن‌هاي متمادي، پاره‌اي از ارباب فرق و مذاهب و صاحبان گرايش‌هاي اسلام‌ستيز، كوشيده‌اند تا حريم حقايق روشن رسالت را غبارآلود بنمايانند. از اين‌رو مجمع جهاني اهل بيت عليهم السلام ، بنا به مسئوليتي كه در دفاع از حريم رسالت بر دوش گرفته، در پيروي از راه اهل بيت عليهم السلام و پرورش يافتگان مكتب آنان – مدرسه‌اي كه در تمام دوران‌ها، هماورد ميدان چالش‌هاي پياپي بوده – بي‌هيچ سستي و وقفه‌اي، چنان‌كه در خور است، مي كوشد ميدان‌داري كند و غباري كه بدخواهان بر چهره رسالت افشانده اند تا حقايق را پنهان كنند، بزدايد.

شايان توجه است كه دستاوردها و تجربياتي كه در آثار علماي مكتب اهل بيت عليهم السلام با موضوع «عصمت» فراهم آمده، در نوع خود بي‌نظير است؛ چرا كه از پشتوانه علمي مبتني بر عقل و برهان برخوردار و از هواپرستي و تعصب‌هاي نكوهيده به دور است و عالمان و انديشمندان وكارشناسان را با بياني مورد خطاب قرار مي‌دهد، كه مقبول عقل و فطرت پاك است.

در اين راستا و به منظور آشكار شدن حقايق، اين مجمع كوشيده است تا مرحله نويني از اين تجربيات غني، در باب پرسش، گفتگو و پاسخ به شبهات، به جويندگان حقيقت تقديم كند؛ شبهه‌افكني‌هايي كه از روزگاران گذشته جريان داشته و امروز به مدد تشكل‌ها و گروه‌هايي كينه‌توز، از طريق اينترنت و ديگر رسانه‌ها، بر ضد اسلام و مسلمانان مطرح مي‌شود. البته اين اقدام، نه با انگيزهاي نكوهيده و غرض‌آلود، كه به منظور به كاوش واداشتن انديشه‌هاي خردورز و جان‌هاي حق‌جو است؛ تا از اين رهگذر، در روزگاري كه عقل ها كمال يافته و به طور بي‌سابقه‌اي جان‌ها به يكديگر نزديك مي‌شوند، با حقايقي كه مكتب هدفمند اهل بيت عليهم السلام به ارمغان آورده است، آشنا شوند.

لازم به يادآوري است كه اين مجموعه، در كميته‌اي به سرپرستي حجة الاسلام و المسلمين حاج شيخ ابوالفضل (علي) اسلامي و همكاري جمعي از فاضلان ارجمند، آقايان: سيد منذر حكيم، شيخ عبدالكريم بهبهاني، سيد عبدالرحيم موسوي، شيخ عبدالامير سلطاني، شيخ محمد اميني، ‌شيخ محمد هاشم عاملي، سيد محمد رضا آل ايوب، شيخ علي بهرامي، حسين صالحي و عزيز العقابي فراهم آمده است.

همچنين لازم مي‌دانيم از پژوهشگران ارجمند، حجج اسلام، آقايان: شيخ محمد هادي يوسفي غروي، شيخ جعفر خوشنويس و استاد صائب عبدالحميد كه در مقابله اين مجموعه و ارائه ديدگاه‌هاي ارزشمند خود، ما را ياري كرده‌اند، تشكر كنيم. اميدمان اين است كه با اين اقدام، بخشي از مسئوليت‌ خويش را در برابر پروردگار بزرگ‌مان به انجام رسانيم، زيرا:

﴿ هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَي وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَي الدِّينِ كُلِّهِ وَكَفَي بِاللَّهِ شَهِيدًا5 ﴾

اوست كسي كه پيامبر خود را، به ]قصد[ هدايت، با آييني درست روانه ساخت، تا آن را بر تمام اديان پيروز گرداند و گواه بودن خدا، كفايت مي‌كند.

 

 

 

بقیه مطالب در دانلود فایل می باشد .

 

 

برای داشتن فایل به صورت رایگان از طریق تماس با ما در ارتباط باشید.