“آمین گفتن ” در نماز

مقدمه :

((آمين)) گفتن بعد از سوره حمد، يكي از مسائل مورد اختلاف مذاهب اسلامي مي باشد. مذهب شيعه معتقد است اين عمل در سنت وارد نشده و ذكر آن بعد از سوره حمد، باعث بطلان نماز است; زيرا اضافه كردن چيزي است كه حتّي استحباب آن روايت نشده است; اما مذاهب چهارگانه ديگر، نظر متفاوتي دارند. به اين صورت كه سه مذهب مشهور آن را از سنت هاي نماز و واجب مي دانند، در حالي كه مذهب چهارم آن را از مستحبات مي داند.

جزيري مي نويسد:

((از سنت هاي نماز اين است كه نمازگزار بعد از فراغت از قرائت سوره حمد، آمين بگويد.(1)

و اين بر امام و مأموم در نماز جماعت و بر كسي كه نمازش را فرادي مي خواند، واجب است…و اين مقدار مورد اتفاق نظر ائمه سه مذهب است; ولي مذهب مالكيه قائل است كه آمين مستحب است نه واجب)).(2)

روشن است كه اين اختلاف نظر در حكم آمين به ادله شرعي

ه اي باز مي گردد كه ائمه مذاهب، در صدور فتوي بدان اعتماد كرده اند و به عبارت ديگر هر يك از دو مذهب شيعه و سني به ادلّه خاصي براي فهم و استنباط حكم شرعي ملتزم شده اند.

در اين كتاب سعي مي كنيم در ضمن اموري، مسأله را بر طبق نظر هر يك ازدو مذهب مورد بررسي قرار دهيم تا بفهميم كه كداميك به سنت پيامبراكرم صلي الله عليه و آله نزديك تر است:

—————————–

1. . ((آمين)) گفته نمي شود، مگر بعد از اُمّ القرآن ((سوره فاتحه)). پس اگر آن را نگويد، سوره فاتحه را به طور كامل ادا نكرده است. كتاب الامُّ، شافعي: ج 1، ص 131، باب التأمين عندالفراغ من قراءة اُمّ القرآن.

2. . الفقه علي المذاهب الاربعة، عبدالرحمن جزيري: ج 1، ص 250، حكم الاتيانِ بقول آمين.

– امراول : توقیفی بودن نماز

نماز از عبادات است و در جاي خود ثابت شده است كه عبادات از جهت كم و كيف، اداء و قضاء، وجوب و استحباب و اجزاءِ و شرايط مربوطه، توقيفي هستند و بايد بر طبق آنچه كه شريعت مقرر فرموده است، به جاي آورده شوند.

در اين صورت، خروج بدون دليل از آنچه كه پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله در كيفيت نماز ترسيم نموده است، تشريع محض و بدعت شمرده مي شود كه باعث بطلان عبادت است.

اين مسأله مورد اتفاق نظر تمام مذاهب اسلامي است و هيچ اختلافي در آن ندارند.

مرحوم كاشف الغطاء مي نويسد:

((انجام عبادت يا معامله اي كه تكليف آن به شرع باز مي گردد، جايز نيست كه با استناد به مأخذ غير شرعي انجام گيرد. پس اگر كسي تكليفي را در اصول يا فروع، در عبادات يا معاملات بدون استناد به مأخذ شرعي انجام دهد و قصد او اين باشد كه افرادي از او پيروي كنند يا اين حكم او باقي بماند، اگر بدون استناد به شرع حكم كند، مخترع در دين شمرده مي شود و اگر با استناد به شرع حكم كند، بدعت گذار شمرده مي شود. و بدعت در عبادات در مقابل سنت قرار دارد و اگر كسي عملي را بدون استناد به منابع شرع، در تكاليف شرعي داخل كند، بدون آنكه قصد سرايت آن را به دين داشته باشد، شريعت گذار در دين شمرده مي شود)).(1)

تبيين ماهيت عبادات و احكام آن بر عهده شارع مقدس مي باشد.(2) در كتاب المغني، تأليف ابن قدامه آمده است:

((عبادات، صددرصد توقيفي هستند و چيزي از آنها و به خصوص نماز با قياس و تعليل ثابت نمي شود. البته شارع مقدس ما را به ايراد الفاظ خاصي در خطبه هاي نماز ملتزم نكرده است، زيرا خطبه ها براي موعظه است و بر حسب شرايط و اوضاع فرق مي كند; اما در

مورد نماز، رسول اكرم صلي الله عليه و آله فرموده اند:

((صَلُّوا كما رأيتموني اُصَلِّي))(3)

همان گونه كه ديديد نماز مي خوانم، نماز بخوانيد. (4)

توضيح داده شده است كه فرق معاملات و عبادات در اين است كه معاملات متوقف بر الفاظي هستند كه مقصود از آنها اراده شود يا چيزي كه جانشين اين الفاظ شود و يا به عبارتي، ثبوت معاملات برخلاف احكام، جعلي و قراردادي است، نه توقيفي كه به وسيله شرع بدان ها ملزم شده باشيم.

بنابراين اگر عبادات توقيفي باشند، اختراع در آنها جايز نيست، و از آنجا كه نماز از عبادات است، اضافه كردن چيزي كه از طرف شارع وارد نشده است، باعث بطلان آن مي گردد.

پس از اين مقدمه به بررسي كلمه آمين مي پردازيم كه مورد اختلاف واقع شده است:

آيا اين كلمه از الفاظي است كه ذكر آن بعد از قرائت سوره حمد مستحب است يا از سنت هاي رسول اكرم صلي الله عليه و آله است كه بدون آن نماز باطل مي گردد؟

يا اينكه بر عكس، اين كلمه، لفظ زائدي است كه در سنت وارد

نشده و ذكر آن نماز را باطل مي كند؟

بقیه مطالب در دانلود فایل می باشد .

برای داشتن فایل به صورت رایگان از طریق تماس با ما در ارتباط باشید.