نبرد حق و باطل (به ضمیمه تکامل اجتماعی انسان در تاریخ) شهید مطهری

کتاب نبرد حق و باطل (به ضمیمۀ تکامل اجتماعی انسان در تاریخ) شهید  مطهری شامل سه بخش ِ نبرد حق و باطل ، تکامل اجتماعی انسان در تاریخ وآینده بشر از دیدگاه مختلف است .

قسمتی از کتاب :

بسم الله الرحمن الرحیم

از مباحث مهمّ جهان‏بینی، بحث حقّ و باطل است. این بحث که در قرآن نیز به کرّات از آن سخن به میان آمده است، در دو قلمرو مورد توجّه و بررسی قرار می‏گیرد:

1. درجهان هستی‏
2. در جامعه و تاریخ‏

این مقاله بیشتر به قسمت دوم توجّه دارد هر چند که خلاصه‏ای از بحث حقّ و باطل در جهان هستی نیز در آن مطرح می‏شود.

حقّ و باطل در جهان هستی‏

آیا نظام عالم نظام حقّ است؟ نظام راستین است؟ نظامی است آنچنانکه باید باشد؟ آیا هر چیزی در این نظام کلّی در جای خود قرار دارد؟ یا نه، نظام باطل است؟

در عالم هستی باطل راه دارد؟ چیزهایی هست که نباید

9

باشد؟ کلّ نظام، پوچ و بی‏هدف و بی‏غایت است؟ در برابر این پرسشها و نظایر آن، اندیشمندان و متفکران چند دسته‏

شده‏اند: عدّه‏ای نظر اوّل را برگزیده‏اند و برخی نظر دوّم را، و گروهی دیگر به نظری متفاوت با هر دو دسته قبلی معتقد شده‏اند. بعضی فیلسوفان، و از آن جمله اکثر مادّیین، نسبت به جهان (و نیز نسبت به انسان) بدبین بوده‏اند و جهان را در مجموع خود یک امر نبایستنی و نامطلوب و کور و کر و بی‏هدف می‏دانسته‏اند. در مقابل، الهیون و مکاتب الهی و خصوصاً اسلام به طور قاطع و صریح خلقت عالم را بر حق می‏دانند و آن را عین خیر و نیکی و حسن می‏شمارند و بر آنند که هیچ کاستی و زیادتی در آن راه ندارد و باطل و لغو و بازیچه نیست و هیچ امر نبایستنی در نظام جهان هستی وجود ندارد:

الَّذی احْسَنَ کلَّ شَی‏ءٍ خَلَقَهُ‏ «1»، رَبُّنَا الَّذی اعْطی‏ کلَّ شَی‏ءٍ خَلْقَهُ‏ «2».

پروردگار ما خلقت هر چیز را نیکو ساخت، و هر آنچه لازمه خلقتش بود به او اعطا کرد.

نظریه سومین گروه این است که جهان (و انسان) ترکیبی است از خیر و شرّ؛ نیمی مطلوب و نیمی نامطلوب است؛ نیمی بایستنی و نیمی نبایستنی است. ما دوگانگی را در جهان می‏بینیم. در این عالم خیر و شرّ، حقّ و باطل، نقص و کمال، مرض و سلامت، مرگ و حیات، بی‏نظمی و نظم، ظلم و عدل، فساد و صلاح، خرابی و آبادانی زیاد به چشم می‏خورد. این دوگانگی نشانه این است که در مبدأ و منشأ هستی دوگانگی وجود دارد، زیرا امکان ندارد که در آن واحد همه عالم از یک مبدأ و یک اصل ریشه گرفته باشد و در عین حال اختلاف و دوگانگی در آن وجود داشته

______________________________
(1). سجده/ 7.

(2). طه/ 50.

10