کتاب احیا تفکر اسلامی استاد شهید مطهری
اقبال و احیای فکر دینی
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
الحمدللَّه رب العالمین بارئ الخلائق اجمعین و الصلوة و السلام علی عبداللَّه و رسوله و حبیبه و صفیه و حافظ سره و مبلغ رسالاته سیدنا و نبینا و مولانا أبی القاسم محمد صلی الله علیه و آله اعوذ باللَّه من الشیطان الرجیم:
یا ایهَا الَّذینَ امَنُوا اسْتَجیبوا لِلَّهِ وَ لِلرَّسولِ اذا دَعاکمْ لِما یحْییکمْ «1».
بحثی که قبلًا پیش خودم در نظر گرفته بودم برای امروز که روز اربعین حسینی است در اینجا عنوان کنم «پیوند با شهیدان» بود، به مناسبت اینکه امروز روزی است که دو حادثه رخ داده است و این دو حادثه سبب
______________________________
(1). انفال/ 24 [ای اهل ایمان چون خدا و رسول، شما را به ایمان دعوت کنند اجابت کنید تا به حیات ابدی رسید.]
9
شده است که اربعین، اربعین باشد:
یکی داستان ورود اولین زائر رسمی به زیارت اباعبداللَّه علیه السلام یعنی روز ورود جابربن عبداللَّه انصاری از مدینه به کربلا برای زیارت، و دیگر اینکه به طور کلی
زیارت حسین بن علی علیه السلام در این روز مأثور است یعنی این روز، روز زیارت مخصوص اباعبداللَّه است. آمدن جابر به زیارت تربت مقدس اباعبداللَّه و همچنین سنّت زیارت کردن اباعبداللَّه از دور و نزدیک با زیارات مأثورهای که وارد شده است، همه به منظور پیوند با شهیدان است.
اول میخواستم درباره این مطلب بحث کنم و فلسفه زیارت رفتنها و زیارت کردنهای از دور را تحت همین عنوان بیان کنم، ولی این بحث موکول شد به وقت دیگر، چون در این چند روز گذشته در سه جلسهای که به مناسبت یادبود مصلح بزرگ اسلامی، اقبال پاکستانی، در اینجا تأسیس شد، قرار بر این بود که یک بحث نیم ساعتهای تحت عنوان «اقبال و احیای فکر دینی» ایراد کنم و نظر به اینکه وقت گذشت، خودم تقاضا کردم که موکول به وقت دیگر باشد.
از طرف دیگر دیدم بحث «اقبال و احیای فکر دینی» بحثی است که با نیم ساعت نمیتوان آن را پایان داد، و تجربه نشان داده است که هر وقت صحبت کوتاهی درباره اینگونه بحثها میشود، بکلی مبهم و ناقص و نامفهوم میشود. لذا گفتیم باشد برای مجالهای بیشتر که باید در جلسات متعدد در این باره صحبت کرد تحت عنوان احیای تفکر اسلامی، همان موضوعی که خود اقبال کنفرانسهایی تحت همین عنوان در پاکستان داده است، کنفرانسهای بسیار علمی و اجتماعی، و بنا بود من هم در اطراف همین موضوع صحبت کنم.
از این مرد کتابی چاپ شده است که مجموعهای است از هفت کنفرانس او در پاکستان که ظاهراً در محیطهای دانشگاهی ایراد شده است، چون سطح این کنفرانسها آنقدر عالی است که بعید به نظر میرسد که در مجامع عمومی ایراد شده باشد. قطعاً اینها در مجامع علمی ایراد شده
10
