کتاب حکمت ها و اندرز ها جلد 2 شهید مطهری
]راه نیل به آسایش[[1] *
بسم الله الرحمن الرحیم
مَنْ عَمِلَ صالِحآ مِنْ ذَکرٍ أوْ اُنْثی وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیینَّهُ حَیوةً طَیبَةً وَ لَنَجْزِینَّهُمْ أجْرَهُمْ بِأحْسَنِ ما کانوا یعْمَلونَ[2] .
انسان به حسب خلقت و طبیعت و غرایزی که در وجود وی نهاده شده، احتیاجات و نیازمندیها و ناتمامیهایی دارد و ناچار است آنها را به وسیله مواد و اشیاء مورد نیاز رفع کند، و همین احتیاجات و نیازمندیهاست که این همه افراد را به تکاپو و فعالیت و گرد آوردن وسایل مورد نیاز وادار می‌نماید.
ابتدائا این طور به نظر می‌رسد که یگانه راه جلب آسایش و فرار از ناراحتی، جمع کردن و گردآوردن اسباب و لوازم و مواد خارجی است و
[1] * ]تاريخ نگارش مقاله، اول محرم سال 1372 قمری مطابق با 30/6/1331 شمسیاست.[
[2] . نحل / 97.
9
لهذا بسیاری از مردم تمام نیروی خویش را صرف همین کار می‌کنند و به چیز دیگری نمی‌پردازند و این طور گمان می‌کنند که هر اندازه وسایل، فراهم‌تر و زیادتر باشد لذت و کامیابی زیادتر خواهد بود و به هر نسبت که از میزان وسایل کسر شود، به همان نسبت از سعادتشان کسر می‌شود.
اما این نظریه یک نظریه ابتدایی و کودکانه است. البته جای تردید نیست که انسان برای ادامه حیات خویش به خارج نیازمند است و مواد خارجی در ایجاد آسایش و لذت برای انسان دخیل‌اند. قرآن کریم می‌فرماید: آنچه در زمین از نعمتها و موهبتها خلق شده، برای استفاده کردن و بهره بردن شماست. بعلاوه پیشرفت در زندگی و تکمیل ابزار و اسباب آن نیز مطلوب و ممدوح است، اما این گمان که تنها با گرد آوردن وسایل و مواد بی‌روح می‌توان سعادت و آسایش را تأمین کرد نیز غلط است.
اگر حالات یک نفر را در نظر بگیریم و خوشیها و ناخوشیها و لذات و اندوههای وی را بسنجیم، آنگاه با یک نظر دقیق علل آنها را جستجو نماییم، به این نتیجه خواهیم رسید که فقط قسمت کمی از ناراحتیها مربوط به فقدان وسایل است و منشأ بیشتر آنها عوارض و حالات و صفات روحی شخص است. ما بسیاری از اشخاص را دیده‌ایم که با داشتن وسایل محدود و مختصر یک عمر به خوشی و شادمانی زندگی کرده‌اند، جهان از دریچه چشم آنها بوستانی بوده زیبا پر از گل و لاله، به همه چیز به نظر رضایت و خشنودی نگریسته‌اند و بالاخره آن نتیجه را که از زندگی و ثروت و مکنت و تمدن، مطلوب است (یعنی آسایش) گرفته‌اند. در مقابل، کسانی نیز دیده می‌شوند که همه گونه وسایل برای آنها مهیاست و از آخرین ثمرات تمدن بهره‌مند می‌باشند، از لوازم طرب و موجبات آسایش کسری ندارند، در عین حال در نهایت ناراحتی و فشار روحی به سر می‌برند. مردم گمان می‌کنند که آنها در بهشت‌اند اما
10
