چگونگی تعیین امام 

– پیشگفتار

خداوند انسان را با ماهيت و توانمندي آفريده است كه او را شايسته جانشيني خود در زمين كرده است در حالي كه هيچ مخلوق ديگري، حتي ملائكه اين توان را ندارند، چرا كه ملائكه مأمور به سجده بر آدم شدند، در عين حال انسان داراي بعد ديگري است كه مانع از ترقي وتكامل او مي باشد.

همين خصيصه، يعني دارا بودن توانائي هاي بالا از سويي و گرايش به سقوط و انحطاط از سوي ديگر، كاشف از اين است كه تنها انسان است كه داراي اراده است و آزادي انتخاب بهترين كار ومناسب ترين گام براي بنيان گذاري بهترين زندگي را دارد.

اين توانمندي به انسان، امكان سير در ابعاد گسترده تري را مي دهد تا جايي كه مرزهاي حس را مي شكند و مي يابد كه دست قدرت براي زندگي او هدفي در نظر گرفته باشد، آفرينش او بيهوده نبوده وبي استفاده رها نشده است، چنانكه قرآن كريم تصريح مي كند:

{آيا پنداشتيد كه شما را بيهوده آفريده ايم وشما به سوي ما بازگردانده نمي شويد؟}(1)

واين تنها انسان نيست كه بر اساس طرح ونقشه از پيش ترسيم شده در حركت است، بلكه ساير مخلوقات هم در اين امر با او مشاركت دارند. قرآن كريم تصريح مي كند: {و آسمانها و زمين و آنچه ميان آن دو است را به بازي نيافريديم.}(2)

با اثبات اين امر كه همه مخلوقات و ازجمله انسان، با حكمت و تدبير معين وبه سوي هدفي معين وهدايت شده در حركت اند، اين سؤال مطرح مي شود كه اين هدف چيست؟ ))

قرآن كريم، هدف از خلقت انسان را اين گونه بيان مي كند:

{وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ}(3)

((وجن وانس را نيافريدم جز براي آنكه مرا بپرستند)).

در اين آيه شريفه كلمه “الا” براي بيان حصر و “لام” در “ليعبدون” هم بيانگر علت است ونتيجه جمع اين دو، اين است كه خدا از خلقت انسان هدفي جز عبادت نداشته است و علت خلقت انسان نيز عبادت بوده است.

پس از روشن شدن اين مطلب بايد ديد كه حقيقت عبادت چيست؟ وحال كه هدف نهايي خلقت انسان، عبوديت و نزديكي به خداوند و در نتيجه تكامل انسان است، چه چيزي رسيدن به اين هدف را تضمين مي كند؟

انسان به صورت فطري وطبيعي آنچه را كه در راه بر طرف كردن موانع رشد خود به آنها محتاج است مي شناسد و ميداند كه به اسباب و وسايلي احتياج دارد تا او را به كمال مطلوب برسانند اما چگونه به سوي آن كمال هدايت شود؟

در اين جا مي يابيم كه حكمت خداوند اقتضا مي كند تا آن اسباب و وسايلي را كه باعث تحصيل معارف، ارزشها و تربيت انسان مي شود و راهنماي او به سوي كمال است در اختيار او قرار دهد. و مي يابيم كه چون درك بشري به تنهايي از هدايت بشر به شاهراه كمال عاجز است، چون محدوده به دو عرصه عقل وحس مي باشد و اين دو براي درك حقايق موجب كمال انسان كافي نيستند، دستي از غيب پديدار شده و اين نياز انسان را كه مهم ترين نياز او نيز هست برآورده كرده است.

پس نخستين انسان، پيامبري برگزيده از جانب خدا براي راهنمايي به راه راست بوده است و وظيفه انبيا در برابر مردم، بيان معارف، ارزشها و حقايق تكامل بخش انسان و تربيت انسان در آن راستا است.

مقام نبوت به شرح معلوماتي مي پردازد كه بشر مي تواند آنها را بشناسد و به آن نياز دارد؛ اما گاهي به جهت تأثير تربيت غلط، در رسيدن به حقيقت آن ناتوان مي ماند؛ تربيتي كه حيات انسان و سنن الهي را نابود مي كند؛ همان سنتي كه اگر انسان آن را برگزيند به سعادت وكمال مي رسد، ولي به جهت گرايش به ماديات از آنها رو گردان مي شود. و در اينجاست كه نقش پيامبر صلي الله عليه و آله مشخص مي شود و خداوند مي فرمايد:

{پس پند ده، جز اين نيست كه تويي پند دهنده}(4).

نقش پيامبر و ضرورت وجودي او در اين بُعد نيز تجلي مي كند كه در كارهاي خوب، الگويي براي مردم باشد، چرا كه او در اخلاق وفداكاري كامل است و اين نقش ايشان در قرآن تزكيه نام گرفته است:

{وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ}(5)

وپاك مي سازد ايشان را و مي آموزد شان كتاب وحكمت را

پس از معلوم شدن اين مطلب كه هدف از خلقت انسان، بندگي خداي سبحان به صورت مطلق است و انسان به صورت فطري در پي وسيله ي است كه او را به كمال مطلق برساند؛ زيرا عشق به كمال از درون فطرت او سرچشمه مي گيرد، و پس از روشن شدن اين مطلب كه نقش نبوت، آشكار كردن نشانه هاي راه و بيان معارف منتهي به كمال است، اين سؤال مطرح مي شود كه چه نيازي به امتداد رسالت پيامبران به وسيله امامت است كه شيعه در آن نص وعلم خداداد و عصمت را شرط مي داند؟

براي پاسخ به اين سؤال و سؤال هايي از اين قبيل بايد در ابتدا بدانيم كه ماهيت امامت از ديدگاه الهي و وظيفه آن چيست؟

پس از مشخص شدن موضوع بحث، امكان پاسخ گويي به اشكالاتي كه در باره امامت و شرايط آن از قبيل علم وعصمت و…. به ذهن مي رسد فراهم خواهد بود.

بقیه مطالب در دانلود فایل می باشد .

برای داشتن فایل به صورت رایگان از طریق تماس با ما در ارتباط باشید.